Alevi – Bektaşî yazınında bir de “Devir” kuramı vardır

1558421_1603398563226775_3307225397782079163_n

Alevi – Bektaşî yazınında bir de “Devir” kuramı vardır. Bu kurama göre, Gayb Âlemine, yani madde âlemine düşen varlık, önce cemat (cansızlar), sonra bitki, daha sonra hayvan, en sonra da insan biçiminde görülür. Bu aşama ve evrelerden geçer. Toprak – Ateş – Hava – Su ana dörtlüdür.

Anasırdan bir libasa büründüm
Nar ü bad ü ab ü haktan göründüm
Hayr ül beşer ile dünyaya geldim
Adem ile bile bir yaş idim ben /
—Şiri—

Anasır: Dört element, hava, su, toprak, ateş
Nar: ateş; Bad: hava; Ab: su; Hak: toprak
Libas: kılık, elbise
Hayr ül beşer: insanoğlu, insan.

Bu dört öğeden geçen insan, asıl gerçeğinden haberli olmak ve aslına kavuşmak isteğinde bulunur. Ondan sonra derece derece yükselerek, çeşitli aşamalardan geçerek Hakk’a yani Tanrı’ya kavuşur. Bu bir çeşit “iniş ve çıkış” tır
(Kaynak: Alevi-Bektaşi Şiiri Antolojisi)

Devir kuramı aleviliğe hastır ve hiçbir din devir inancını kabul etmez.Çünkü bu inanç cennet ve cehennem kabulüne terstir. Hiçbir dinde de yoktur. zorlama fikirlerle var densede bizzat Alevi pirleri tarafından reddedilmiş ve dillendirilmiştir. nereden anlıyoruz?

Dört kitapta yoktur bu ilim inan
İlm-i Devriyedir bu bir sırrı kan
Bulup bir mürşid-i kamil ü irfan
Okuyup bu dersi âyanâ geldim
—Hüsnî (16.yy)—

Açıklama: Pir devriye inancının dört kitapta (zebur, tevrat, incil kuran yani diğer adlarla pa, ça, ka, za)da yoktur; kanla sonuçlanan, gizli ve belkide dillendirilmemesi gereken bir sır ve ilim olduğunu, bir kamilden, mürşitten bu sırrı aldığını, dersi ondan okuduğunu ve açıkladığını, ayan olduğunu yani açık, belli ettiğini söylüyor.

Örnek:

Aleviler Hakka yürüdükten sonra kamil insansa eğer (4 kapıdan geçmişse) DEVRİ DAİM OLSUN derler; Eğer hakka yürüyen Kamil değilse hala Ham Ervah (yani olgunlaşmamış ruhsa-ervah: ruh kelimesinin çoğuludur) arkasından Mekanı cennet olsun gibi uyduruk ve utanç verici tabir değil DEVRİ ASAN OLSUN (yani asan: Kürtçe, Farsça-Kolay demek) Yani devri kolay olsun denir. Bu sözler Devir inancının gereği olarak kullanılır.

Devir kuramını anlatan şiirlere ise DEVRİYE denir ve Aleviler tarafından yazılmışlardır.
Devriye Örneği:

Katre idim Ummanlara karıştım
Kaç bulandım kaç duruldum kimbilir
Devre edip alemleri dolaştım
Bir sanata kaç sarıldım kimbilir

Bulut olup ağdığımı bilirim
Boran ile yağdığımı bilirim
Alt anadan doğduğumu bilirim
Kaç ebeden kaç soruldum kimbilir.

Kaç kez gani oldum kaç kere fakir
Kaç kez altın oldum kaç kere bakir
Bilmem ki kaç katip ismimi okur
Kaç defterde kaç dürüldüm kimbilir

Kaç kez alet oldum elde bakıldım
Semadan kaç kere indim çekildim
Balcık olup kerpiç kerpiç döküldüm
Kaç bozuldum kaç kuruldum kimbilir

Dünyayı dolaştım hep kara batak
Görmedim bir karar bilmedim durak
Üstümü kaç örtü bu kara toprak
Kaç serildim kaç dirildim kimbilir
—Gûfranî—

Bu cihan mülkünü devr edip geldim
Kırklar Meydanı´nda erkâna girdim
Şah-i Velayet´ten Kemerbest oldum
Selman-i Pak ile yoldaş idim ben

Şu fena mülküne çok gedim gittim
Yağmur olup yağdim ot olup bittim
Urum diyarini ben irşat ettim
Horasan’dan gelen Bektaş idim ben
—Şiri—

Göklerden süzüldüm tertemiz indim
Yere indim yedi renge boyandım
Boz bulanık bir sel oldum yürüdüm
Çeşit çeşit türlü renge boyandım
—Aşık Veysel ŞATIROĞLU—

“Kemteriyem yeryüzünde bittikçe
Çok kalıp eskittim gelip gittikçe.”
—Kemter Baba—

kısacası alevilikte ölüm ve cennet, cehennemin olmaması devir inancının gereğidir.

Ölürse tenler ölür
Canlar ölesi değil
—Yunus Emre—

derken ulularımız bunu anlatmak istemişlerdir.

23 Comments

  1. Kardeşim bırakın inanç didişmesini.Bırakın isteyen istediği gibi inancını yaşasın.Nedir bu ortaçağ didişmesi? İnsan “devri daim” diyorsa saygı göster.Sizin gibi inanmayıp,namaz kılmıyorsa;sana ne?Sen kendi yaptıkların ile öteki dünyanda sorgulanmayacak mısın? Senden Alevilerin ne yaptığını mı soracaklar.Seni bu konuda maaşlı memur mu yaptılar? Alevi dışı inançlardaki her kes için geçerli olan bir olgu;Kardeşim,sen istediğin kadar yüzlerce rekat namazını kıl,kılma diyen mi var? ya da,İsevi isen her pazar kilisede ilahi okuyup çoşkunlukla haleluya diye haykır,ya da havrada istediğin kadar tapıncını yap.Bu kimseyi ırgalamıyor…Siz neden Aleviler ile didişmeye çalışıyorsunuz?Sizin yapacak işleriniz yok mu? Siz en iyisi ezan vaktini kaçırmayın.Abdestinizi alın.Diğer inançtakiler de Kilisenin çan sesini rahibin buğulu konuşmasını izlesin.Böyle yapınca inanın çok mutlu olursunuz.Bu mutluluğa kendiniz bile şaşar ve “biz ne gereksiz işlerle uğraşmışız” diye geçen sürelerinizin arkasından bakar üzülürsünüz.Unutmayalım ki Evrene egemen olamayacağımız için Evren ile bütünleşip akıp gitmek en iyi yöntem.İslam isen o yolda,isevi isen o yolda,Bilimi ön aldıysan o yolda gitmek en güzel çözüm.Başka inançlarla uğraşıp mutsuz olmaya gerek yok.

  2. Buradaki yazılanları ve bazı yorumları okuyunca hayrete düştüm. Bildiğim kadarıyla Alevilik kavramı “Ali’yi seven ve onun yolundan gidenler” demekti ve buna da yine inanıyorum. Dolayısıyla Ali’yi sevenler Ali’den dolayı islamı da, onun peygamberini de, Ali’nin soyundan gelenleri de sever ve itaat ederler. Ama bu yazıda ve yorumda bunların hepsi reddediliyor hatta yetmemiş hakaret, iftira, küfür ediliyor. Bu mu sizin insan sevginiz, adaletiniz, ferasetiniz, enel hak anlayışınız. O zaman Alevilik ile bağ kurmayın kendinize direk ATEİST deyin işi bitirin ki, kimsenin de kafasını karıştırıp, kirli fikirlerinizle insanları etkilemeyi. Haa bu arada ilim, bilim, felsefe vs den bahsedenler, gerçekten bu dediğinize kendiniz de inanıyormusunuz? Öyleyse icratiniz nedir? İlim, bilim, teknolojiye ne kadar katkı koydunuz?
    Neyi başardınız? İnsanlığın faydasına ne tür icatlar, teknolojiler ürettiniz?
    Son zamanlarda insanların arasına fitne sokmanın bir versiyonu da bu tür şeyler oldu. İmanı zayıf ve şüpheci tipleri kendilerine taraf etmek için çağdaşlık, ilim, bilim vs sloganik söylemlerle cahiller bile ahkam keser oldular ki sorsan siyasi dışında bir kitap okumamışlardır.
    Sen bilsen de, bilmesen de, kabul etmesen de Allah vardır ve hükmü de vardır.

  3. Ben bir alevi olarak çok okudum çok düşündüm. Bizim müslümalıkla ne alakamız var diye. tek ortak noktalar kişiler. müslümanların tanıdığı bildiği isimleri bizde tanıyoruz. muhammed, ali, hasan, hüseyin, gibi. başka ortak nokta yok. muhtemelen osmanlı kılıcından kaçmak için takiyye yapmışız. yüz yıllar geçmiş yaptığımız takiyyeye inanır olmuşuz. asıl inancımızı unutmuşuz.alevilik evrenseldir. buzdizm, spiritüelizm gibi dinlerle benzerlikleri çoktur. dede vs işin hikaye kısmıdır. kim ki alevilik müslümanlığın içinde diyorsa yanılır. delikanlı olalım, dürüst olalım, özümüze dönelim. biz müslüman değiliz.

  4. Devri daim olmak seyrü süluğu tamamlanmak demek değil mi? Çünkü bir tam dönmeye devir denir, yani başladığı yere dönmek, devri tamamlamak

  5. 2 Temmuz 1993 Sivas madımak ta katledilen yazar Asim Bezirci uzun bir araştırma sonucu yazdığı ”Pir Sultan’ isimli kitabında 6 tane değişik Pir Sultan tespit etmiştir.. Pir Sultan ismi ile İslami içerikli sahte deyişler yazılmıştır. Aynısı Yunus Emre vb. Alevi şaiir ozanları içinde geçerlidir.

  6. Eğer aleviler Müslüman değilse alevi büyüğü pir Sultan abdal’ın yüzlerce şiirinde hürmetle bahsettiği gül yüzlü dediği resul’i Ekrem Hz .Muhammedi nereye koyacağız,

  7. Aleviliği kültürel olarak çok beğenen ve saygı duyan bir insanım. Fakat afedersiniz ama devri daim olayı saçma ve mantıksız geldi bana. Devri daim anlatıldığı gibiyse dünya nüfusunun hiç çoğalmaması lazım.

  8. Geçmişte insanlar doğal yaşamı izleyerek, varlıkların yaşamın sürekli bir doğal döngü ve gelişme içinde olduğunu tesbit etmişlerdir, ilk çağ filozofları bilim adamları bu konularda o zamanki bilgi bilim düzeyinde açıklamalar getirmiş. Alevi bilgeleri ve ozanlarıda buna Devri-Daim demişler. Devri-Daime bugün bilimsel olarak genel anlamda EVRİM diyebiliriz..

  9. Sayın Feramuz bey,devri daim i nereden biliyor ve neden inanıyorsunuz.kaynağınız şiirler ve şairler,aşık Veysel gibi ozanlarmı?eğer öyleyse onlar nereden öğrenmiş olabilirler.bilime inanıyoruz diyorsunuz ama söyledikleriniz bilim değil,bilimsel değil.inanmak üzerine kurulmuş söylemler.

  10. Anlattiklariniz çok guzel..ayrica budisme de yakin olmasi aslinda cok iyi…ben aleviyim…cogu cevabi budismde gördüm ve Alevilikle ilgili söylemleriniz gercekten ışık verici ve yol açıcı. Verdiginiz siirler örnekler ve açıklamar gizem dolu ve düşündürücü ve çok mantıklı..teşşekkürler…

  11. Sizin bu anlattığınız spiritüalizm alevilikle alakası yok

  12. Sen eminisin alevi sayfası açtığına.Zerdüştlük gibi geldi bana

  13. Alevilik;OrtaAsya Türk kültürünün İslam’la yakınlaşması sonucu değişime uğramaya başlamıştır.., Alevilik evrene felsefik bir bakışla yaklaşımı temsil ediyor diyebiliriz,kimi Aleviler de İslam ağır basarken kimilerinde binlerce yıl önceki inançların etkisi ağır basar hâlâ. Konfüçyüz felsefesinden, Budizm den,Şamanizimde,Bektaşi likte, Mevlevilikte ..kainata bakışla pek çok ortak nokta var hepsinde.. Doğaya, canlıya, öze inmede, arınmada,sevgide, barışta,adalette ,merhamette,cömertlikte,canlıya saygıda,.. Alevilik tümden bakmayı öncelerken canlı ayırt
    etmeksizin varlığına saygı göstermeyi önemser, önceler,ÖZE bakmaktan geçer gerçek bir Alevi size önyargısız yaklaşır 72 millete aynı nazardan bakar dedikleri budur..,sayar sizi. Bütün Evren bir bütündür.. sonsuzdur.. yoktan var olmamıştır …yokta olmayacaktır( Enel HAK)..sadece bir devri daim vardır.. Her canlı ,her tür, her familya kendi anını yaşar..Sonsuzluk içinde bu devreder … Maddenin korunması kanunu gibi düşünün, Bütün bu evrenin dışından bir zerre gelmeyeceğine göre.. madde artmaz veya azalmaz.. bir dönüşüm içinde devri daim olur.. finalde bir tek canlı kalır EVREN nin kendisi … sonsuz içinde sonsuz bir döngü.. Mede IŞIĞA döner,IŞIK maddeye .. Günümüzde bu İnança;kapitalizme, emperyalizme,sömürüye uymadığı için, adil düzen istediği için sistemler tarafından horgörülüyor,Alevilere iftira atılıyor,Alevilik yok edilmek isteniyor çünkü onlara göre bu dostane bu hümanist bakış onları yok ediyor bunun farkındalar… Bu güçlerin işine gelmez çünkü ;;satılmalık topları tüfekleri var, bir birine kırdırılacak milletler var, bir birine düşürülecek insanlık var ocakları söndürülecekler var, ellerinden ekmeği alınacak birileri vardır,yok edilecek doğa vardır, öldürülecek kadın vardır, istismar edilen çocuklar vardır, … Alevi gibi yaşayan..böyle bakan zaten çok az insan kaldı.. Dünya bu yüzdendir ki bukadar çirkinleşti….

  14. Devri daim konusu yazıda açıklanmış.. Yinede Özetleyelim;
    Yoktan yaratılmadık, vardan var olduk..
    Enel-HAK biz, var olan HAKikatin, bir parçasıyız diyoruz.
    Her ne arar isen kendinde ara,, Küdüste mekkede haçta değil diyoruz..
    Ve sürekli evrim, devrim gelişime dayalı, devri daim bir döngü içinde yaşıyoruz..
    Alevilik bir Din islam degil, Ve Aleviler Müslüman değildir..
    İslamın temel hiç bir kuralına bugüne kadar uymamış, uymaz, uygulamazlar.
    Sözde son din, İslama, İnanan inansın biz hiç bir dine inanmıyoruz.
    Bazı (asimle olmuş) Alev-iler; hz. Ali, Hasan Hüseyin Ehlibeyti alet/perde edinip kendini gizliyor.. Yanlış yapıyorlar..

    Biz açık net diyoruz ki;

    1- Sözde Cennetinde, bakire kadın pazarlayan, Huri tüccarı ALLAH;
    2- Ganimetçi 21 nikahlı karısı, sayısız cariyesi olan.. Çocuğu olmamış, “ebter” (soyu kesik >oku Kevser suresi) MUHAMMED;
    3- 9 eşi olan, islam dini şeriatı için binlerce kelle kesmiş insan kasabı imam ALİ;
    4- 30 dan fazala sayısız eşi olan, Halifelik konusunda Muaviye ile para karşılığı anlaşan HASAN;
    5. 19 yıl Muaviyeden maaş alıp imamlık yapmış, Allah ölmemi istiyor diye Körbelda intihar eden HÜSEYİN;
    vs. vs. Hiç birine inanmıyoruz.Hi birinin Alev’ilile insanlıkla ilgisi yok..

  15. Eğerki Alevilikte cennet cehenneme inanılmıyorsa Alevilik bir Müslüman inancı olamaz Siz haşa Allahtan dahamı iyi biliyorsunuz Allah ve peygamberimiz cennet cehennem var diyor siz yokmu diyorsunuz devri daim ne iş o nasıl bir dua Arkadaşlarımız var Alevi farklı farklı görüşleri var biz saygı duyarız sizin inancınız size bizimki bize Ama Müslümanız diyorsanız islamın ve imanın şartlarını kabul ediceksiniz kabul ettiysen kuranın Allahın kitabı olduğuna inandım diyorsan içinde namaz oruç farz hac maddi durumu iyi olana farz sen buna rağmen cennet cehennem yok diyorsan gidince görürsün orada şarkılar türküler besteler ozanlar yok bakın yanlış anlamayın alevilik Müslüman inancı ise doğrusu bu değilse de islama leke sürmeyin gidin kur’anı iyice bir okuyun I Hz Aliyide bu rezilliğe Alet etmeyin Hasan Hüseyin’inde cennetle mücdelendiğini bilmiyor olmalısınız devri daim ne ya sumu arındırıyorsunuz

  16. Alevilik buradaki tabire göre İslam inancına Ters yani küfürdür siz müslüman filan değilsiniz bu anlayışa göre heh şöyle bilelim ne olduğunuzu biz de

  17. Bizi okumaya, izlemeye devam edin.. Korkmayın Zamanla bütün şakınlıklarınız yok olacaktır. Hatta Bende sizin gibi Alevi olmak istiyorum diyeceksiniz..

  18. Etrafımdaki gerçekten alevi olarak gördüğüm arkadaşlarım olmasa, aleviliği sadece sizin gibilerden duysam çok üzülecekmişim, onu anladım. Ya siz ne içiyor, neye inanıyor, neler söylüyorsunuz? Ağzım açık ve şaşkın bir şekilde okuyorum yazdıklarınızı. Gerçekten yazık size.

  19. Sevgili can Alevilikte “mekanı cennet olsun” yoktur! Sonradan yerleşmiş kavramlara itibar etmemelisiniz! Devri daim olsun der Alevilik!cennet cehennem kavramına ve inanışına karşıdır! Yol inanç için “mükafat” edilen cennet ya da “ceza” olarak cehennemi gösteren anlayışı red eder.”sevgi bizim dinimizdir/başka dine inanmayız” “Aşktan başka din iman gerekmez” diyen yolumuz var. Pir de “her ne ararsan kendinde ara/Mekke de küdüste hacta değil” der! Bu üçlü cennet ceheneme inanır. Pirimiz de alakamız yok bunlarla der aşk ile

  20. Selam neye göre “saçmalık” diyorsunuz?!Aleviliğin devri daim demesine mi?! Aleviliği bildiğinize emin misiniz?!

  21. Mekanı cennet olsun demek utanç verici diyorsun. Nerede kaldı saygı. Sana saygı duyulmasını istiyorsun ama senden başka inananların sözlerine utanç verici diyorsun. Terbiyesizliğin ve ahlaksızlığın daniskası.

  22. Saçmalık bu. Bende aleviyim böyle bir saçmalık duymadım bu anlattığınız budizmin ta kendisi

Bir yanıt bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*


Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.