“… Mezopotamya’da ise toplumbilimcilerin araştırmaları sonucu ortaya çıkan “Celalê Xanima Loristanî, Dayê Tewraza Hevramî, Rihan Xanima Loristanî, Lîza Xanim, Nazdar Xatûn, Nergîz Xanim gibi 7-8. yüzyıldan 12-13. yüzyıla doğru giden 12 -15 civarında kadın şair gelip geçmiş ki, tamamı o dönemin Kızılbaş/ Yarêsan Kürt şairleridir.”
Alevî önderleri olan pirlerin, eşleri de …pirdir. Onlar gibi erkân yürütebilir, gülbang okuyabilir, semah dönebilir, hatta dilerse yapabiliyorsa ayin-i cem sırasında saz çalıp, deyiş okuyabilir.
Pir Anadır hak meydanın baş tacı
İbrikçi, meydancı, süpürgeci bacı
Gözcü, kapıcı, meydan Güruh-u Naci
Naciye’den sır geldim nurdayım erenler
–Nizar Daylemî–
Bazı kadın pirler ve ozanların isimleri ve yaşadıkları tarihler şöyle:
Seyyide Ana Emiş:
Bamasur (Baba Mansur) Ocağı postnişanesi bile olmuştur. 19. yy da yaşamıştır. Yaşamı boyunca dediğimiz gibi erkan sürmüş, yolu devam ettirmiştir.
Pulyanlı Elif Ana:
Sînemillî Ocağından olan Afê Ana, Maraş Pazarcıklıdır. Elif Ana başta Maraş, Antep, ve Malatya olmak üzere Alevi toplumu içinde tanınan ve kendi adıyla anılan bir ocağın kurucusu.
Seyyide Ana İsme:
Dersim Tehtilel köyünde 1700’lü yılarda yaşamıştır. Oldukça nüfuzlu bir Ana’dır. Çerağ sahibidir. Kendi zamanında Kurêşan Ocağının postnişanesidir.
Kereze Ana:
Kurêşan Ocağından olup 19.yy da yaşamıştır. Erkân yürütmüştür. Cem bağlamıştır. Saygınlığı Dersim bölgesinde hala bilinmekte ve hatırlanmaktadır.
Daha çok örnek verilebilir; fakat unutulmamalıdır ki bu verdiğimiz örnekler kayıt altına alınmış örneklerdir. Aksi halde her çağda sayısız kadın ozan-pir-ana’nın varlığından şüphemiz yoktur.
-Kul Seyyid-
…
1) https://
2) https://
…
Kaynak:
– Haşim Kutlu
– Ezeli Doğanay
İlk yorum yapan olun