ALEV-İ YOL, CEM ERKÂNINDA REFORM (öneri özeti DAB)

ALEV-İ YOL, CEM ERKÂNINDA REFORM

(öneri özeti DAB)

 

12 bin yıldır Anadolu – yukarı Mezopotamya havzasında çeşitli isimler altında varlığını sürdüren, bugün Alevi-Bektaşi-Kızılbaşlık, Re-HAK (hak yolu) kısaca ALEV-İ-lik; Varoluş felsefesine dayalı doğaya, bilime, sevgiye, paylaşıma ve CANA,  insana değer veren, haksızlıklara karşı direnen kadim felsefi bir inanç öğretisi, yaşam biçimidir.

Alevilik hiçbir şekilde semavi, İslami, bir DİN değildir. 12. yy. HBV ve Anadolu Rum erenleri tarafından en son kurumsal şekli verilmiş olan Alevilik; Hâkim din ve sömürücü iktidarların tekçi asimilasyoncu politikaları yüzünden 1500’lü yıllardan bu yana yoğun bir Sünni Şii İslami ve 1924 ten bu yana ırkçı (milliyetçi) asimilasyona uğramıştır. Ayrıca kapitalist üretim ve sömürü sistemi, köyden şehre ve yurtdışına göç, köy komün yaşamının bozulması, yeni sosyal yaşam biçimleri, bilimsel teknolojik gelişme globalleşme yeni iletişim çağı vs. dolayısı ile Alevi yol erkânı çelişkiler içinde kalmış, özünden sapmış, yaşamın çağın gerisinde kalmıştır. ”Bilimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır” diyen, sorgulayarak bilerek sevip inanan, devri daim gelişime açık olan, Alevilikte köklü çağdaş bir reform zorunlu hale gelmiştir.

Çeşitli Alevi kurumları vakıfları, Alevi cem vb. erkânlarını tarif etmeye yenilemeye çalışmış fakat maalesef bir türlü DİN, İslam’la, ırkçı/milliyetçilikle (Kemalizm’le) yüzleşip bunlardan kurtulmayı, İNSANI canı bilimi öne çıkarmayı, Alevi yol erkânını güncel bilim, günün ve geleceğin koşullarına göre çağdaş bir şekilde ele alıp reform etme, cesaretini gösterememiştir. Toplumun değer yargılarına ters düşmeyelim diye, diye toplumu gericiliğe teslim edilmiştir.

Aleviliği bilimsel devrimci, çağdaş öz değerleri ile yorumlamaya çalışan, Devrimci Aleviler Birliği (DAB) Yol Erkân Kurulu olarak, geçen yıl yayınladığımız “Hakka Uğurlama (cenaze) erkânından” sonra, Alevi erkânlarından en önemlisi olan bu ALEVİLİKTE YENİ CEM ERKÂNI reform önerisini Alevi toplumunun takdir ve hizmetine sunuyoruz.

Bu erkânname hazırlanırken; ölçü olarak Aleviliğin semavi dinlerden ayrı kendine özgü, tüm canlılara, insanlara eşit baktığı, ırkçı olmadığı, paylaşımcı, kadın erkek eşit, doğaya, bilime sevgiye emeğe değer veren, haksızlıklara kaşı direnen bir öğreti olduğu temel alınmıştır. Bu ölçülere, Alev-i Yol erkânın özüne uymayan semavi, Sünni-Şii İslami asimilasyon unsurlarından tamamen arındırılmaya, Cemlerin geleneksel doğru, güzel yanlarını koruyarak,  güncel bilim ve toplumsal gelişmeler temel alınarak, kısa öz gerekçeleriyle yeni bir erkânname hazırlanmaya çalışılmıştır.

Alevilik ve cem erkânı üzerine çekilen din İslami perde kaldırılıp, Aleviliğin öz değerleri ve bunların tarihi sosyal kültürel kökleri ortaya çıkarılıp, Alevi Cem erkânında kaldırılması, korunup geliştirilmesi ve yeni eklenmesi gereken unsurlar belirlenip, sonuç olarak somut örnek bir erkanname hazırlanmıştır. Yoğun asimilasyonda dolayı bu yeni erkannamenin toplumda kabul görmesi biraz sancılı olacaktır. Fakat tüm yeni doğumlar sancılıdır, fakat sonuçta ortaya çıkan “yeni yaşam” mutluluk vericidir.

Erkânnamenin hazırlanmasına, birçok Alevi Piri, aydın, yazar, sanatçı, yönetici canlar katkı sunmuş, var olan erkânnameler güncel bilimin sevginin çağın süzgecinden geçirilerek, yeni erkânname yarınlarımıza ışık tutması hedeflenmiştir. Bu erkânnameyi ayrıca özet ve kısa bölümler halinde de yayınlayacağız. Gelen tüm eleştiri ve önerileri dikkate alıp, gerekli düzeltmeleri yapacağız. Ve önümüzdeki yıl, bir dizi Alevi araştırmacı yazar akademisyeni bir araya getirip, daha bilimsel temelde, tüm Alevi yolu ilke ve erkânlarını ‘’Yeni Alevi Manifestosu’’ adıyla bir kitap haline getirilmesi için girişimde bulunacağız.  Emsal teşkil etmesi için, bu hazırladığımız yeni cem erkânamesine dayalı, örnek fili “yeni cemler” bilgilendirme toplantıları yapıp, vidosunu yayınlayacağız.  Bu erkannamenin Alevi toplumu ve kurumlarınca benimsenip hayata geçirilmesi için tüm duyarlı alevi canların destek olmasını umut ediyoruz.  Bilimden gidilmeyen yolu sonu karanlıktır diyen bu yolda, ışık olan tüm Alevi canları, Aleviliği Din-İslam ve ırkçı milliyetçiliğin karanlığından kurtarıp bilimle aydınlatmaya çağırıyoruz.

Bu erkânnamenin tüm Alevi toplum kurumlarının hazırlayacağı ortak erkânnameye bir katkı, kırmızıçizgi olmasını umut ediyoruz. Bundan sonraki cem erkânlarımızı yeni erkânname üzerinden yaparak, kapanan Alevi Yolunun önünü birlikte açıp, toplumsal yoldaşlığımızı yeniden oluşturup bilim, sevgi, insanlık yolumuzda yürümeliyiz. Cemlerinde Enel-Hak darına duran Alevi canların, bilim, sevgi ve kendilerinden başka hiçbir şeye tapmaya ihtiyaçları yoktur.

ALEVİLİĞİN ÖZ DEĞERLERİ ve CEM

1500 Yıllardan sonra Aleviliğin üstüne örtülen Şii İslami “kara perdeyi” ve ırkçı milliyetçi yaklaşımı kaldırdığımızda, Aleviliğin ve Cem’in özünde olan, özetle şu temel öğeler öne çıkmaktadır;

1. Alevi varoluş felsefesi varlığın birliği devriye, Enel (insan) Can HAK Hakikat madde.
2. 12 post 12 HİZMET “emek”, (12 ay burç takvim) 12 kültü.
3. Çerag delil uyandırmak Şahı-merdan güneş ocak ateş IŞIK ALEV aydınlanma kültü.
4. Gülbenk saz söz deyiş, semah, MUHABBET.
5. Kadın erkek eşitliği, küçük büyük, herkes eşit CAN Alevi ana yolu.
6. Lokma, dem, rızalık, yârin yanağından gayrısını PAYLAŞIM kültürü.
7. Mazlumun yanında olmak, haksızlığa karşı durmak dayanışma, DİRENİŞ.
8. Darı Mansur SORGU görgü, düşkünlük arınmak, halk mahkemesi, barışıklık.
9. Hava su ateş toprak 4 Kapı da Can, tüm canlılar, dünyada “cennet” DOĞA kültü.
10. 40’lar kültü 40 makam, el dil bel EDEB etik öğretisi, 1’imiz 40’ımız, 40’ımız 1’imiz için.
11. 72 Millete bir can insan olarak bakmak, EŞİTLİK, hak adalet.
    
12. BİLİM SEVGİ insanlık yolundan gitmek, kendine reva görmediğini başkasına görmemek.

Aleviliğin bu öz değerlerinin tarihi sosyal kültürel kökleri incelendiğinde: Kadın erkek eşit, sazlı sözlü semahlı, 12 hizmetli, lokmalı demli, delilli, rızalıkla paylaşıma, hak adalete emeğe, haksızlığa karşı direnişe, sorgu görgü, bilim sevgi aydınlanmaya, doğal yaşama, CAN’a insana değer veren, tüm varlığı hak bilen, Alevi inanç öğretisi ve toplumsal eğitim birlik ve huzuru sağlamak amacıyla yapılan CEM erkânının izlerini yukarı Mezopotamya-Anadolu’da 12 bin yıldan bu yana sürmek mümkündür. Var olan bilgi belgeler ışığında Aleviliğin ve Cem erkânının tarihi ve kaynaklarını genel olarak değerlendirip özetlediğimizde şu 10 madde öne çıkmaktadır.

1. Alevilik idealist bir yaratıcıya değil, varoluşçuluğa doğal diyalektik materyalist felsefeye, dayandırmaktadır.
2. Alevilik bir DİN veya onların mezhebi, tarikatı değil, bilime sevgiye dayalı doğal kültürel felsefi bir öğretidir.
3. Aleviliğin ve Cemin en eski kaynağı kökeni yurdu, 12 bin yıldan bu yana yukarı Mezopotamya-Anadolu’dur.
4. Köleci toplumla ortaya çıkan tek din, dil ve sömürüye karşı, direnen tüm görüşler, halklar Aleviliği beslemiştir.
5. “72 dil bizdedir” diyen Alevilik herhangi Türk, Kürt, Ermeni, Azeri, Arap tek bir ırka milliyete bağlı değildir.
6. Şii İslami unsurlar 15. yy Safaviler tarafından Buyruk’la, “Miraç masalı” ile Aleviliğin içine sokmuştur.
7. Kaynağı HBV Makalat’ı olan Buyruğu; Safavi “Ehl-i İhtisas” kurulu Şii İslam’la süsleyip Anadolu’ya dağıtmıştır.
8. Aleviliğin ve Cemin amacı ütopyası “Rıza şehri” ezmeden, ezilmeden insanca eşit mutlu yaşamaktır.
9. Bugün bilinen Alevi yol ve cem erkânına son şeklini, 1200 yıllarda Hace Bektaş Veli ve Rum erenleri vermiştir.
10. Alevilik içine sonradan giren, Şii İslami (1500) , ırkçı milliyetçi (1924) çelişkili unsurlardan arındırılmalıdır.

ALEVİ YOL CEM ERKÂNINDAN TAMAMEN ÇIKARILMASI GEREKEN SÖYLEM VE EYLEMLER.

Alevi yol ve cem erkânın içine sonradan girmiş olan İslami söylem eylemleri incelediğimizde,  aşağıdaki 31 söylem ve eylemin; DİN MEZHEP TARİKAT, ALLAH, KURAN, İSLAM MÜSLÜMAN, PEYGAMBER (HZ. MUHAMMED), HALİFE İMAM HZ. ALİ, ZÜLFİKAR, 12 İMAM, DUVAZI İMAM, EHLİBEYT, KERBELA, İMAM HÜSEYİN, MERSİYE, MUHARREM ORUCU, 14 MASUMU PAK, 17 KEMERBEST,  48 PERŞEMBE CEM GÜNÜ, SÜNNET/KİRVELİK, KURBAN VE BAYRAMI, EVLADI RESUL, MİRAÇ /LAMA, TEVHİT, HİCRİ TAKVİM, CENAZE NAMAZI, CENNET CEHENNEM, SALAVAT SALAT, SECDE/SECCADE, HALKA NAMAZI, DUA ÂMİN EYVALLAH, ARAPÇA İSLAMİ, DİL ATATÜRK RESMİ, MİLLİ BAYRAK, Aleviliğin öz değerleri ile çeliştiği, Alevileri asimle etmekten başak bir işe yaramadığı için, dolayısı ile Alevi yol Cem erkânlarından tamamen çıkarılması, artık kullanılmaması gerektiği gerekçeleri ile ortaya konulmuştur.     

ALEVİ YOL CEM ERKÂNINDA KORUNUP ÇAĞDAŞ YORUMLANMASI GEREKEN SÖYLEM VE EYLEMLER.

Alevi yol ve cem erkânı içinde geçen aşağıdaki 33 söylem ve eylemin;  Cemevi, İkrar Musahiplik (Yoldaşlık), Hak, B’ismi Şah, Rea Heq Hak Yolu Alevilik, Hızır kavramı,  Hıdırellez, Zahir Batın  (Sır-I Ayan) 7 Sayısı ve 7 Ulu-Ozan, Cemevi/Dernekte Resim Semboller, Cemde Oturma Biçimi, 12 Hizmet 12 Post (Makam), Meydan Postu, 40’lar Cemi

Bağlama Deyişler Zakirler Müzik, Semah, Gülbenkler ve Tercümanlar, Rızalık, Lokma, Süpürge, Delil Mum Yakmak, Gözcü, Kimler Alevi olabilir Ceme Katılabilir, Niyaz ve Dar, Giyim Kuşam Başörtüsü? Alevi Özel Günleri, Hızır Orucu ve Aşure, Cem Saati, Dem, 4 Kapı 40 Makam, Cem Çeşitleri ve Cemde Sıralama gibi konular Alevi yol erkânına uygun çağdaş bir şekilde yeniden yorumlanıp korunması gerektiği önerilmiştir.

ALEVİ YOL CEM ERKÂNINA YENİ EKLENMESİ GEREKEN SÖYLEM VE EYLEMLER.

Aşağıdaki 15 yeni söylem ve eylemin;  Doğa Çevre Ekoloji, Aleviliğin Sembolü, Kan ve Organ Bağışı, Umut, Güncel Siyasi Duruş, Okul Bilim, Paylaşım, Alev-İ kelimesi, Pir (Ana) Eş Başkan, Aleviliğin Anayurdu, Akademi, 40’lar Makamı Danışma Kurul, Yeni Erkânname Manifesto, Dijital Kütüphane Arşiv, Sanal Alevi Okulu. Alevi yol ve cem erkânına gerekçeleri ile yeni eklenmesi önerilmiştir.

YENİ CEM ERKÂNI ve ÇEŞİTLERİ

Bugüne kadar 20 değişik isim altında yapılan Alevi CEM erkânlarına bazıları kaldırılmış, bazıları birleştirilmiş sonuç olarak; 5 isim altında cemler yapılmalıdır önerilmiştir. 1 ÖĞRETİ CEMİ, 2 YOLDAŞLIK CEMİ, 3 GÖRGÜ CEMİ, 4 MUHABBET CEMİ, 5 HIZIR lokma CEMİ, 6 DOĞA CEMİ. Ayrıca, a) 40 erkânı/can lokması, b) Nikâh erkânı, c) Nevroz kutlaması, diğer özel anma günleri olarak yapılması önerilmiştir.

Yeni erkanname doğrultusunda bir cem nasıl yapılmalı, gülbenk ve deyiş semah önekleri ile SOMUT bir cem örneği sunulmuştur.  Burada önemli olan bundan sonraki Cemlerin gülbenk ve deyişlerin İslami ve ırkçı milliyetçi asimilasyon unsurları içermemesidir. Cemleri mutlaka bir kadın ve erkek pirin birlikte yönetmesidir. Ve özelikle Muhabbet cemleri ile toplumun bilinçlendirilmesi, günlük sosyal politik konularda ve Alevilerin 25 yıldır dile getirdiği “15 hak ve talebi” konusunda Alevi toplumunu duyarlı hale getirilmesidir.  Reform önerisinde Alevi kurum yönetimleri ve pirlerin görev ve sorumlulukları, Cemevlerinin işlevi iç, dış mimarisi ve cem düzeni hakkında da somut bazı önerilerde bulunulmuştur.

 (120 sayfalık Alevilikte yeni cem erkânı reform önerisi detaylarını www.alevi-i.com DAB resmi sayfasında bu linkten PDF dosyası olarak indirebilir veya bu linkten https://alev-i.com/alevilikte-yeni-cem-erkani-reformu/ okuyabilirsiniz.)

Halımız Hal eyleyelim
Yolumuzu Yol eyleyelim
Her çiçekten Bal eyleyelim.
Arı’ya saysınlar bizi.
Saygılarımızla
Devrimci Aleviler Birliği. (DAB)
DAB Yol Erkân Kurulu.