HAKİKAT YOL’U (Alevilik) – 17
Hakikat Yol’unda (Alevilikte) Dört Kapı, Kırk Makam: Hakikat Yol’unda (Alevilikte) önemli olan insanın kendisini eğitmesidir! Alevilik öğretisi eğitim sistemini 4 temel ilke üzerine inşa etmiş ve buna da dört kapı demiş. Bunlar sırasıyla Hukuk, Yol, Marifet ve Hakikat kapılarıdır. Bu kapılar ancak bir Yol ehli olan rayber ile yürünür. Rayber eşliğinde dört kapıyı bilmek, bu dört kapının esaslarını öğrenmek Hakikat Yol’unun özünü anlamaya çalışmak demektir. Ancak hukuk, yol, marifet ve hakikat kapısında aşamalı olarak geçtikten sonra geçerek olgunluğa (insan-ı kâmil) mertebesine ulaşılır.
Mürşid, pir, rayber ve talip bir bütündür. Talip, ilk olarak Hukuk kapısına varır. Talip ilk Yol bilgisini Hukuk kapısında alır ve Yol’un kavram ve kurallarını bu kapıda öğrenir. İkinci olarak da Yol kapısına varır. Bu kapı ikrar verip Yol’a girme kapısıdır. Talip, “eline, diline, beline, eşine, işine-aşına” sahip olmayı bu kapıda öğrenir. Talip, üçüncü olarak da Marifet kapısına varır. Bu kapı ilim kapısıdır. Bilgisizlikten, haplıktan, kurtuluş bu kapı da gerçekleşir. Son olarak dördüncü kapı Hakikat kapısıdır. Sırr-ı hakikat da denilen bu kapıya varan can, olgunluğa yani insan-ı kâmile ulaşır.
İnsan-ı Kâmil: Dört kapı kırk makam öğretisinin tüm aşamalarında geçerek bilgisiyle, birikimiyle, görgüsüyle, “kendini bilme” derecesinin en yüksek makama ulaşan talibe “insan-ı kâmil” yani “bilge insan” denir. Bu talip bundan böyle; 1. Hukuk insanıdır. 2. Yol insanıdır. 3. Marifet insanıdır. 4. Hakikat insanıdır! İnsan-ı kâmil, toprak, su, ay ve güneş gibidir. O her yönüyle mükemmel bir insan olmuş, yüksek bilinç seviyesine yükselmiş ve yaşamın anlamını anlamıştır.
İnsan-ı kâmil, tarihe, geleceğe ve topluma karşı her zaman kendisini sorumlu hisseder. İnsan-ı kâmil, devamlı bilgiye yönelir, edindiği bilginin olgunluğunu taşır ve edindiği bilgiyi toplumla paylaşır. İnsan-ı kâmil, bilgi dışında hiç kimsenin karşısında (önünde) eğilmez, zalimin karşısında, mazlumdan yana olur. İnsan-ı kâmil, güçlüden, erkten yana tavır alıp güce göre şekillenmez. İnsan-ı kâmil, ikrar ve rıza hukuku doğrularından asla taviz vermez ve takiyye yapmaz! İnsan-ı kâmil, ikrarda ve rıza hukukunda ısrar eder ve şartlar ne olursa olsun doğru bildiğini her platformda savunur. İnsan-ı kâmil, Yol’u, düşürmez. İkrarından dönmez ve inandığı rıza hukuku davasından asla vaz geçmez. Rol yapmaz, ikiyüzlülük yapmaz, reklam yapmaz ve Yol’un koyduğu yani rıza hukuku kurallarına aykırı davranmaz…
Hakikat Yol’unda (Alevilikte) talibi, “insan-ı kâmil” (olgun insan) olmaya götüren eğitimin aşamaları vardır. İkrar verip Yol’a giren talip, dört kapı kırk makam eğitiminden geçer ve uygulamalı olarak belli aşamalardan geçtikten sonra olgunlaşır. Talip, bu kapı ve makamlardan geçerek benliğini yıkar, egosundan arınır, arı ve duru olur. Dört kapı şunlardır: 1. Hukuk Kapısı. 2. Yol Kapısı. 3. Marifet Kapısı. 4. Hakikat Kapısı! Her kapının simgesel bir anlamı vardır, hava, su, ateş, toprak (çar (4) anasır) bu kapıların simgeleridirler. Her kapı bu simgesel dört elementle tanımlanır. Çar (4) Anasır; varoluşun da temel kaynağıdır. Büyük kozmosun bir parçası olan dünyamızdaki tüm yaşamın sürmesi, bu dört anasır’ın birbiriyle ilişkisine bağlıdır.
1.Hukuk Kapısı: Talip ilk Yol bilgisini Hukuk kapısında alır ve Yol’un kavram ve kurallarını bu kapıda öğrenir. Hukuk kapısının simgesi hava’dır. Hava (nefes-oksijen) olmadan 3 dakikadan fazla duramayız. Sözlü geleneğimizin teldeki sesi ve sözdeki nefesidir. Yaşamın ve varlığın gıdasıdır candır, sevgidir. Yaşamın varlık alanıdır, soluktur ve doğuşun yankısıdır.
Hukuk Kapısında taliplere öğretilen 10 Makam; 1. Hakk’a, hakikate yani vardan var olana, varlığın birliğine, akıl, mantık ve bilim ile inanmak. 2. Hakk’ı hakikati mürşid’inden ve pir’inden yani bilenden öğrenmek. 3. Üreten ve geliştiren bilimin yolundan gitmek. 4. Çevreyi ve doğayı korumak, zarar vermemek ve de çevreye uyum sağlamak. 5. Eşitliğe ve paylaşıma inanmak. 6. Hak yememek, adaletli vicdanlı ve şefkatli olmak. 7. Toplumun değerlerine sahip çıkmak. 8. Kin kibir kıskançlık garez dedikodu haset gibi toplum dışı alışkanlıklardan arınmak. 9. Toplumsal değerlerle bağdaşmayan işlerden uzak durup, arı, duru ve pak olmak. 10. Kendisine, ailesine ve topluma faydalı örnek bir birey olmak. Hukuk kapısında talip özünü dâra çekip Yol’a yoldaş olmak için bu on makamın kurallarını günlük hayatta eyleme geçirip, Pir/ana huzurunda Yol’a yoldaş olur. Bu eğitimin amacı, ham olan bireyin kendisiyle yüzleşip kötü huy ve alışkanlıklardan arınarak Yol’a uygun bir birey olarak yetişmesi sağlanır.
2.Yol Kapısı: Yol Kapısı ikrar kapısıdır. Talip serini meydana koyarak mürşid’e ve pir’e ikrar verip Yol erkânına girer. Bu Yol birlik ve kardeşlik Yol’udur! Yol’a giren her talibin bir de Yol kardeşi yani musahibi olur. Yol kapısının simgesi Ateş’tir. Ocak, çerağ (ateş), güneş, ısı ve ışık doğuş kapısıdır. Can, bu kapı da pir’e ikrar vermiş talip olmuş yeniden doğmuştur.
Yol Kapısında taliplere öğretilen 10 Makam; 1. Mürşid’in pir’in öğütlerine uymak. 2. Gönlünü sevgi ile doldurup, nefsini her türlü egodan arındırmak. 3. Cem görmek, hakikat meydanında özünü dâr’a çekmek. 4. Yol kardeşi (musahip) edinmek. 5. Hizmeti görev olarak kabul edip, kendisine, ailesine, topluma ve ikrar verdiği ocağa (dergâha) hizmet etmek. 6. Özüne sadık kalmak, turap (toprak) olmak. 7. İyilik için çaba harcamak, iyiliği, güzelliyi, kardeşliği ve barışı tüm topluma yaymak ve de 73 âlemi bir görmek. 8. Haksızlık yapmamak, mazlumun hakkını savunmak ve zalim karşısında dik durmak. 9. Ümitsizlik ve çaresizliğe kapılmamak. 10. Bilgiçlik tasarlamamak, kendisini başkalarından üstün görmemek. Yol kapısında bu eğitimi gören talip, cem görür, dâr-didar görür, “eline, diline ve beline sahip ol” desturuyla yaşamını inşa edip topluma faydalı olmak için gayret içine girer.
3.Marifet Kapısı: Bu kapı ilim kapısıdır. Bilgisizlikten, haplıktan, kurtuluş bu kapı da gerçekleşir. Marifet kapısının simgesi Su’dur. 3 günden fazla susuz kalamayız. Suyun marifeti her girdiği boşluğu doldurur, âlimler ve bilge insanlarda öyledir. Temizlik, berraklık, canın özünü oluşturan zerresinde can bulandır, doğuşta abu hayattır. Marifet kapısı kendini bilme, özünü bilme ve kendini tanımadır.
Marifet kapısında taliplere öğretilen 10 makam; 1. Kendini ve özünü bilmek. 2. Su gibi arı, duru ve pak olmak. 3. İlim (bilgi), irfan ve marifet sahibi olmak. 4. Güzel ahlaklı ve güzel yürekli olmak. 5. Sabırlı ve azimli olmak. 6. Alçak gönüllü ve tevazu sahibi olmak. 7. Üretken ve paylaşımcı olmak, bencil olmamak. 8. Eğitici öğretici olmak, kin ve garezden uzak durmak. 9. Özüne sadık ve arif olmak. 10. Cömert ve yiğit olmak. Marifet kapısında bu eğitimden geçen talip gerçeğin farkına varır. Hakk’ın ve hakikatin kendisinde var olduğunu ve tüm kâinatın aynası olduğunu görür.
- Hakikat Kapısı: Talibin ulaşacağı en son (üstün) aşama Hakikat kapısıdır. Sırr-ı Hakikat da denilen bu kapıya ulaşan talip can, hakikatin sırrına erir. Hakk ve hakikatle birleşerek olgunluğa yani insan-ı kâmile ulaşır. İşte bu aşama aynı özden olanların “bir” oldukları aşamadır. Hakikat kapısının simgesi Toprak’tır. Toprak saf cevher ve madde olmadan kalacak mekân bulamayız. Toprak ana, yaşam kaynağımızdır, bolluk ve berekettir. Toprak ana, canlı-cansız her şeyi var eden ve sırlayan ve de devr-i daim edendir.
Hakikat kapısında taliplere öğretilen 10 makam; 1. Hakk’ın varlığını bir bilip öze ulaşmak. 2. Sırr-ı hakikat nail olmak öğrenmek. 3. Gerçeği bilmek ve gerçeği gizlememek. 4. Birliğe ve beraberliğe yönelmek. 5. İnsanı sevmek, insana cemale, dosta, cana ve canana niyaz etmek. 6. Birlik olmak, iri olmak, diri olmak. 7. İyi ve mütevazı olmak, dayanışmak, sevgiyi ve bilimi paylaşmak. 8. cana değer vermek, bitkide hayvanda insanda can aynı can’dır diyerek cana kıymamak. 9. Gördüğünü örtüp, görmediğini söylememek ve kimsenin ayıbını görmemek. 10. Bilimden ve gelişimden yana üretici olmak, çağa uymak, eğitici ve öğretici olmak. Hakikat kapısında bu eğitimden geçen talip, başlangıcın ve sonun bir olduğunu var olanın, yok olmayacağını, don değiştirip devr ederek yeniden, yeniden pişerek ve gelişerek olgunlaştığını bilir.
Sevgiyle. Aşk ile.
DEVAM EDECEK!
Mehmet KABADAYI. / İletişim: Mehmet_k.34@hotmail.com
