6. ALEVİLİKTE NE VAR NE YOK ? Alevilikte var olan değerleri ve öğretileri sırasına göre daha anlaşılır bir şekilde yorumlayalım:
1. Evrenin En Zengin Felsefesi Alevilik, insanı, doğayı ve evreni bir bütün olarak gören bir felsefi derinliğe sahiptir. Bu anlayış, her şeyin birbiriyle bağlantılı olduğunu ve yaşamın, evrendeki bu uyumun bir parçası olduğunu öğretir. İnsan, doğanın yalnızca bir parçası değil; aynı zamanda onun sorumluluğunu taşıyan bir varlıktır. Bu nedenle, Alevilikte doğanın korunması ve insanın evrensel düzenle uyum içinde yaşaması esastır.
2. Kamil İnsan Alevilikte nihai hedef, insanın olgunlaşmasıdır. “Kamil insan” kavramı, bireyin bilgi, sevgi ve ahlak yoluyla kendini geliştirerek hem kendi iç dünyasında huzura kavuşmasını hem de çevresine fayda sağlamasını ifade eder. Bu, bir mükemmellik arayışı değil, sürekli bir gelişim sürecidir. Kamil insan, sadece kendini değil, toplumunu ve doğayı da iyileştirme çabası içindedir.
3. Bağlama ve Türkü Bağlama ve türkü, Aleviliğin ruhunu yansıtan en güçlü araçlardan biridir. Müzik, yalnızca eğlence değil, aynı zamanda inancın, kültürün ve hakikatin bir taşıyıcısıdır. Deyişler ve türküler, Alevi öğretisini sözlü gelenek yoluyla kuşaktan kuşağa aktarır. Bu müzikler, insanın duygusal ve manevi dünyasına hitap ederek onu derin düşüncelere sevk eder.
4. Eşitlik Alevilikte herkes “can” olarak kabul edilir ve insanlar arasında hiçbir ayrım yapılmaz. Kadın ve erkek eşittir; farklı kimlikler ve inançlar arasında bir üstünlük anlayışı yoktur. Bu eşitlikçi yaklaşım, toplumsal adaletin ve insan haklarının temel taşını oluşturur. Alevilik, her bireyin değerli ve eşit olduğunu vurgulayarak insan haklarına dayalı bir toplum düzeni önerir.
5. Dar, Sorgu ve Yargı Alevilikte birey, hem kendi vicdanına hem de topluma hesap verir. “Dar” kavramı, kişinin kendiyle yüzleşmesini, hatalarını kabul etmesini ve bunları düzeltmek için çaba göstermesini ifade eder. Bu süreç, bireyin ahlaki gelişimini ve toplumsal uyumu sağlar. Alevi inancında yargı, intikam veya ceza değil, arınma ve düzeltme amacı taşır.
6. Rızalık Rızalık, bireylerin birbirlerinin haklarına saygı gösterdiği bir toplumsal düzeni ifade eder. Kimsenin rızası alınmadan bir şey yapılmaması, hem bireysel ilişkilerde hem de toplumsal hayatta huzurun ve adaletin temelidir. Bu anlayış, Aleviliğin toplumsal barışa yaptığı önemli katkılardan biridir.
7. Bilim ve İlim Alevilik, hem bilimsel hem de manevi bilgiyi önemser. İnsan, hakikate ancak öğrenerek ve kendini geliştirerek ulaşabilir. Bu nedenle Alevilik, bireyin aklını ve bilgisini kullanmasını, sorular sormasını ve cevaplar aramasını teşvik eder. Bilimsel bilgi, insanın doğayı ve evreni anlamasında; manevi bilgi ise kendi iç dünyasını tanımasında rehberdir.
8. Sevgi ve Ahlak Sevgi, Alevi inancının temel değeridir. Sevgi, sadece bir duygudan ibaret değildir; insanları birleştiren, toplumu ayakta tutan ve bireyi daha iyi bir insan olmaya yönlendiren bir güçtür. Ahlak ise bu sevginin hayata yansımasıdır. Alevi felsefesinde sevgi ve ahlak, birbirini tamamlayan iki temel unsurdur.
9. Pir, Baba, Dede Alevilikte rehberlik, bilgeliğe ve deneyime dayanır. Pirler, babalar ve dedeler, topluluğa yol gösteren, bilgelikleriyle rehberlik eden kişilerdir. Ancak bu rehberlik otoriter bir yapıdan ziyade, sevgi ve saygıya dayalı bir önderliktir. Toplum içindeki bu rehberler, insanları hakikate ve kamil insan olmaya yönlendirir.
10. Cem ve Semah Cem ayinleri, Aleviliğin en önemli toplumsal ve manevi ritüellerindendir. İnsanların bir araya gelerek paylaştığı, sorunlarını çözdüğü ve birlikte ibadet ettiği bu ayinler, toplumsal birliğin bir simgesidir. Semah ise insanın evrenle uyumunu, döngüsel hareketlerle ifade eder. Bu ritüeller, Alevi inancının doğayla ve toplumla olan bağını güçlendirir.
11. Direniş ve İkrar Alevilik, tarih boyunca zulme ve haksızlığa karşı direnmiş, özgürlük mücadelesinin bir simgesi olmuştur. İkrar ise bireyin hakikate bağlılığını ve bu yolda kararlılığını ifade eder. Alevilikte direniş, yalnızca fiziksel bir mücadele değil, aynı zamanda kültürel ve manevi bir duruş anlamına gelir.
Kolay mı Sandın
Bir üzüm tanesi kırka bölünür Alevi olmayı kolay mı sandın Ölmeden evveli yine ölünür Alevi olmayı kolay mı sandın
Kırmayasın sakın tuttuğun dalı Terk eyle dünya da serveti malı Yüzün yerde özün toprak olmalı Alevi olmayı kolay mı sandın
Muhabbet olmadan aşkla gezilmez Gönül yar değilse üzüm ezilmez Rızalık olmadan dilin çözülmez Alevi olmayı kolay mı sandın
Varlık birliğinde pay eyler varı Başını verdiği Mansur’un darı Hakkın kelamından çıkmaz dışarı Alevi olmayı kolay mı sandın
Gönül gözün aç da şöyle bir bak ’ta Özünü çerağın oduyla yak da Hakkı canda arar canı da hakta Alevi olmayı kolay mı sandın
Ne dine inanır nede imana Hakkı delil tutar canana cana Bu yol ince yoldur zor gelir sana Alevi olmayı kolay mı sandın
Bu yola nicesi tuzaklar kurdu Kimi ayık gezdi kimi uyurdu Erenler kendin bil diye buyurdu Alevi olmayı kolay mı sandın
Ne Hacımız vardır ne de Haçımız Hakkın nuru ile dolu içimiz İnsanı hak bilmek bir tek suçumuz Alevi olmayı kolay mı sandın
İbadet yerimiz bizim cem evi İşimiz gücümüz bizim tek sevi Sırt üstü yenmişiz din denen devi Alevi olmayı kolay mı sandın
Sedamızı içiten içe duyanlar Enel Hakk’ın hakkı bizde diyenler Abdal olup şalla hırka giyenler Alevi olmayı kolay mı sandın
Yola talip olan kalır mı naçar Gönlünü şad eder âleme açar Sazının döşünden güvercin uçar Alevi olmayı kolay mı sandın
Huriye Gilman’a cennete kanmaz Cehenneme güler oduna yanmaz Hak yolundan asla caymaz usanmaz Alevi olmayı kolay mı sandın
Ayetle ömrünü eylemez ziyan Özü meydandadır bak ayan beyan Anladın mı şimdi gafletten uyan Alevi olmayı kolay mı sandın
Özün arı temiz gönlün pak eyle Yediğin lokmayı helal hak eyle Yoluna baş koyup anlın ak eyle Alevi olmayı kolay mı sandın
Nefsini kul edip ona çatmadan Cahilin sözünü her dem yutmadan Elinle belinle oruç tutmadan Alevi olmayı kolay mı sandın
Ne Hoca tanırız ne papaz peder Ömrün beş vakitle eyleme heder Pirin ayak izi menzile gider Alevi olmayı kolay mı sandın
Devrimi insandır asla değil kul İnsan olmak için menzilini bul Dinle kinle ömrün boşa etme pul Alevi olmayı kolay mı sandın
