Ozanların Dili 1. Gelirim
Vahdet-i mevcuttan özüm var ettim,
Hiçlik meydanında kardan gelirim.
Bülbül gibi figan ettim, zar ettim,
Yanıp da tutuşan hardan gelirim.
Şöyle bir düşündüm inceden ince,
Anladım hakikat sırrı derince.
Kelâmın özünü bilip erince,
Ulu Mansur gibi dardan gelirim.
Varlık birliğinde var ettim canı,
Sebep ettin tene bir damla kanı.
Okudum insanı, bildim irfanı,
Yakarak özümü nardan gelirim.
İnsan kıblem bildim, ona niyazım,
Hep bunu söyledi cismin avazım.
Ermek için Hakk’a hak olmak lazım,
Hak zerresi oldum, vardan gelirim.
Devrimiyim; tepe dağı ne bilsin,
Gafil olan balık ağı ne bilsin.
Bağban olmayanlar bağı ne bilsin,
Bülbülün dilinde zardan gelirim.
YORUM: özet !…..
1. “Vahdeti mevcuttan özüm var ettim. Hiçlik meydanında kardan gelirim.”
Yorum: Şair,”Vahdet-i Mevcut” anlayışıyla evrendeki birlik ve bütünlüğü ifade ediyor. Varoluşun temelinde “hiçlik” (egonun yokluğu, benlikten sıyrılma) yatıyor. Bu dize, kişinin kendisini evrensel birliğin parçası olarak görüp öz varlığını bu birlik içinde bulduğunu ifade ediyor. “Hiçlik meydanı” yaşamın başlangıcı, saf gerçeğin deneyimlendiği alanı simgeler. “Kardan gelirim” ise bu dönüşümün saflığını ve temizliğini vurgular.
2. “Bülbül gibi figan ettim zar ettim. Yanıp da tutuşan hardan gelirim.”
Yorum: Şair, bülbülün aşkı için figan ettiği gibi hakikate ulaşma yolunda çileler çekmiş, zarara uğramış ama bu süreçte yanarak olgunlaşmış. “Yanıp da tutuşan har,” hakikate ulaşmak için çekilen acıların, bireyin içindeki dönüşümü tetiklediğini simgeler.
3. “Şöyle bir düşündüm inceden ince. Anladım hakikat sırrı derince.”
Yorum:, Şair, düşünce yoluyla derin bir sorgulama sürecine girdiğini ve bu süreçte hakikatin derin sırlarına vakıf olduğunu ifade ediyor. İnce düşünmek, yüzeysel değil, özdeki anlamları kavramayı simgeler.
4. “Kelamın özünü bilip erince. Ulu Mansur gibi dardan gelirim.”
Yorum: Şair,Burada kelam, sözün ve bilginin özü anlamına gelir. Şair, hakikatin kelamdaki derin anlamlarını idrak ettiğinde, tıpkı Hallâc-ı Mansûr gibi dara çekilmeyi göze almıştır. “Dardan gelmek,” hakikat uğruna her türlü bedeli ödemeye hazır olmayı ifade eder.
5. “Varlık birliğinde var ettim canı. Sebep ettin tene bir damla kanı.”
Yorum: Şair, canın ve varlığın evrensel birlik içinde anlam kazandığını ifade ediyor. İnsan bedeni ve yaşam, bu birlik sayesinde bir anlam taşıyor. “Bir damla kan,” yaşamın kutsallığını ve insan bedeninin bir araç olduğunu ifade eder.
6. “Okudum insanı bildim irfanı. Yakarak özümü nardan gelirim.”
Yorum: Şair, insanı “oku”yarak (tanıyarak) irfana ulaşmış ve bu süreçte kendi özünü, çilesiyle ateşte yakarak dönüştürmüştür. Ateş (nar), arınmanın ve hakikate ulaşmanın bir simgesidir.
7. “İnsan kıblem bildim ona niyazım. Hep bunu söyledi cismi avazım.”
Yorum: Şair, insanı kıble olarak görmekle, hakikatin insanda ve insanlıkta aranması gerektiğini vurguluyor. “Cismi avazım,” bedeniyle ve tüm varlığıyla insanın kutsallığını dile getirdiğini ifade eder.
8. “Ermek için Hakk’a Hak olmak lazım. Hak zerresi oldum vardan gelirim.”
Yorum: Hakikate ulaşmak için Hakk ile bir olmak gerektiğini ifade ediyor. “Hak zerresi olmak,” bireyin ego ve benlikten sıyrılarak evrensel hakikatle bütünleşmesini simgeler. “Vardan gelmek,” varoluşun kaynağına dair bir vurgudur.
9. “Devrimiyim tepe dağı ne bilsin. Gafil olan balık ağı ne bilsin.”
Yorum: Şair, bir dağın zirvesindeki devrimiyim; fakat alçakta duranlar bu yüksekliği anlamaz, derinliği idrak edemez diyor. Balık ağı gibi yüzeysel düşünenler, derinlikteki anlamı kavrayamazlar.
10. “Bağban olmayanlar bağı ne bilsin. Bülbülün dilinde zardan gelirim.”
Yorum: Şair, bahçıvan olmayanın bağın güzelliklerini anlayamayacağını ifade ediyor. Bülbül gibi hakikate aşık olanlar ise bu zarif dili bilirler. “Zardan gelirim,” aşkın zarafetiyle söylenen sözleri ifade eder.
Genel Değerlendirme:
Bu şiir, Hakikatçi Alevilik felsefesini derinlemesine yansıtır. Birlik, hiçlik, insanın kutsallığı, irfan, çileyle arınma ve hakikate ulaşma gibi evrensel temalar işlenmiş. Şiir, insanın kendini bilerek, hakikatle bütünleşebileceğini, bu süreçte çile ve mücadeleyle olgunlaştığını vurgular. Hallâc-ı Mansûr’un mirası, insanın Hakk ile bir olduğu anlayışı üzerinden, şiirin her dizesinde yankılanır.
Aşk ile Mehmet Yapıcı ( Devrimi )