HAKİKAT YOL’U (Alevilik) – 18
“Ben Âdem’den evvel çok geldim gittim
Yağmur olup yağdım ot olup bittim.
Bülbül olup Firdevs bağında öttüm
Bir zaman gül için hara düş oldum.” Sıdkı Baba (PERVANE)
Hakikat Yol’unda (Alevilikte) Hakk’a Yürüme ve Devr-i Daim: Her şeyden önce bilinmesi gereken husus şudur: nasıl ki her dinin, her inancın kendine özgü (has) belli dil, kaide, kural ve kavramları var ise, Hakikat Yol’unun da (Aleviliğin de) kendine ait, kendine özgü (has) dil, kavram ve özellikleri (a- Ocak- Ana- Pir- Mürşid- Rayber- Talip- İkrar- Rızalık, b- Cem, d) Lokma, c- Semah, e- Dâr-didar, g- Deyiş-Nefes, f- Gülbang, h- Devriye gibi) var. İşte Hakikat Yol’u (Alevilikte) bu kavram ve özelliklere dayanarak var olur.
Sıdkı Baba’nın (Pervane’nin) bir dörtlüğünden ve küçük bir girişten sonra Hakikat Yol’unda (Alevilikte) Hakk’a yürüme nedir, naçizane kısaca açıklamaya çalışacağım: Hakk’a yürüme her canlının mutlak suretle geçeceği kapının adıdır. Çar (4) anasır dediğimiz dört element, ateş, hava, su ve toprak insan bedenini oluşturan öz unsurlardır. Bir can Hakk’a yürüdüğünde dört ana elementle yani kendi özleriyle buluşur ve onlara karışır ve de yeni yaşamlara hayat vererek kendi özüne ulaşır. Hüdai Baba’nın “aslına ermektir hüner” deyimiyle can’ın aslına ermesi, kendi gerçekliğine yani özüne dönmesidir.
Hakikat Yol’u (Alevi) inancına (öğretisine) göre bir can Hakk’a yürüdüğünde sonsuz gerçekliği anlatmak için ardından “öldü” denilmez, Hakk’a yürüdü denilir. Hakikat Yol’u (Alevi) öğretisinde “ölüm” yoktur, devr-i daim ederek aslına (öze) dönüş vardır. Pir Sultan Abdal; “Bu kaçıncı ölmem hain / Pir Sultan ölür dirilir”, Yunus Emre; “Ölür ise ten ölür, canlar ölesi değil”, Hüdai Baba; “Ölüm ölür, biz ölmeyiz” diyerek aslına dönüşü ifade etmişlerdir. Yine aslına dönüş pirlerimiz tarafından da; “Hakk ile Hakk olmak” ve “Hakk’tan geldik, Hakk’a döneceğiz” şeklinde dile getirilmiştir. Pirlerimizin de ifade ettiği gibi, “aslına ermek” yani “öze ulaşmak” sonsuz bir devr-i daimdir.
Pir Hünkâr Hace Bektaş Veli; “Can dediğimiz, Şah dediğimiz Hakk dediğimiz, cevherde (madde de) uyur, bitkilerde uyanır, hayvanlar âleminde hareket eder, İnsanda bilince gelir.” “Can Hakk’a yürüdüğünde, yel yele, od oda, su suya, toprak toprağa can cana gider” (karışır) der. Pir Hünkâr Hace Bektaş Veli, doğanın devr-i daim diyalektiğin birbirini etkilediği, sürekli değişip geliştiğini ve bizlerinde bu doğa emrinin yani devr-i daimin bir parçası olduğumuzu dile getirmiş ve insanın bilinçlenip gelişmesini de “hava ehli, ateş ehli, su ehli, toprak ehli diye 4 kapı-da” ele almıştır…
Hakk’a yürüyen can, cennete ya da cehenneme değil, Veysel Baba’nın (Âşık Veysel) deyimi ile “aynı vardan var olduğu” ana kaynağına yani aslına, çar (4) anasırına (toprak, su, hava, ateş) geri döner ve bu dört elemente karışır. Bu döngüye yani dönüşüme de devriye denilir. Meydana gelen devriye sonucunda da değişim, dönüşüm gerçekleşir, yeni yaşamlara hayat verir ve yeniden doğumlar meydana gelir. Özünde devriye, doğanın değişmez bir kuralıdır. Hakikat Âşığı Karamanlı Güfrani (Dursun Ali) devr-i daim’i (devriyeyi) şöyle anlatıyor;
“Katre idim ummanlara karıştım
Kaç bulandım kaç duruldum kim bilir
Devre edip âlemleri dolaştım
Bir sanata kaç sarıldım kim bilir
Bulut olup ağdığımı bilirim
Boran ile yağdığımı bilirim
Alt anadan doğduğumu bilirim
Kaç ebeden kaç soruldum kim bilir
Kaç kez gani oldum kaç kere fakir
Kaç kez altın oldum kaç kere bakir
Bilmem ki kaç kâtip ismimi okur
Kaç defterde kaç dürüldüm kim bilir
Bazı nebat oldum toprakta sürdüm
Bilmem kaç atanın sulbünde durdum
Kaç defa cenneti alaya girdim
Cehenneme kaç sürüldüm kim bilir
Kaç kez alet oldum elde bakıldım
Semadan kaç kere indim çekildim
Balcık olup kerpiç kerpiç döküldüm
Kaç bozuldum kaç kuruldum kim bilir
Dünyayı dolaştım hep karabatak
Görmedim bir karar bilmedim durak
Üstümü kaç örtü bu kara toprak
Kaç serildim kaç dirildim kim bilir!”
Hakikat Âşığı Karamanlı Güfrani’nin yukarıda anlattığı gibi evren de hiçbir şey olduğu gibi bir yerde kalmaz. Her şey değişir. Her şey zincirleme olarak birbirine bağlı ve karşılıklı olarak rızalık içinde birbirini etkiler. Biz Hakikat Yol’u (Alevi) talipleri bu duruma evreninin temel yasası diyoruz. Bu bilinçle Hakikat Yol’u (Alevi) inancına (öğretisine) göre bir can Hakk’a yürüdüğünde sonsuz gerçekliği anlatmak için ardından “öldü” denilmez, Hakk’a yürüdü denilir. Hakk’a yürüyen can’ın ardından ‘Allah rahmet eylesin’, ‘mekânı cennet ‘ ve ‘ruhuna fatiha’ gibi kelamlar edilmez. Hakk’a yürüyen can insanı kâmil ise ardından “devr-i daim olsun” ve “devr-i kaim olsun” ve de “mekânı gönüller olsun” denilir. Hakk’a yürüyen Can, insan-ı kâmil değil ise, hala ham ervah (“yani olgunlaşmamış–genç”) ise arkasından “devr-i asan (kolay) olsun” denilir. Bu sözler devir inancının gereği olarak kullanırız. Hakk’a yürüyen can’ın yakınlarına taziyede bulunurken de; acınızı yürekten paylaşıyor, sabır diliyoruz. Bu son acınız olsun. Hakk başka keder yaşatmasın. Hızır sizlere uzun ömür ve sabır versin deriz.
Sevgiyle. Aşk ile.
DEVAM EDECEK!
Mehmet KABADAYI.
İletişim: Mehmet_k.34@hotmail.com