Ariflik ve Bilgelik: Yolun Anlayışı
Bilmek mi, Bilinmek mi?
Alevilik’te bilgi yalnızca akıl yürütmeyle değil; kalp, gönül ve deneyimle yoğrularak elde edilir. Hakikatçi yorumda “ariflik”, bilgiyi sadece öğrenen değil; o
nu yaşayan, özüyle bütünleştiren, söz ve eylem birliğini sağlayan kişi olmaktır.
Ariflik Nedir?
“Arif” kelimesi, Arapça kökenli olmakla birlikte Alevilikte özünü bilen, kendini bilen anlamında kullanılır.
Ariflik:Salt bilgiye değil, bilgelikle yaşama dayanır.
Kendini tanıyan, özüne ulaşan kişinin kamilleşme yolculuğudur.
Gönülden konuşan, susarak anlatan, hal diliyle öğreten canın hâlidir.
“Kendini bilen, Hakk’ı bilir.” sözü bu anlayışın temelidir.
Bilgelik: Yolun Sessiz Öğretmeni
Bilgelik, yaşla veya kitapla gelmez; emekle, deneyimle, çileyle kazanılır. Yol erenleri, bilgiyi başkasına üstünlük kurmak için değil; paylaşmak, öğretmek ve ortaklaşmak için kullanır.
Bilgeliğin Alevi yolundaki özellikleri:
Gösterişten uzak, sade ve derinliklidir.
Özde yaşanır; sözde değil, hâlde görünür.
Sorgulayıcıdır: Sora sora, araya araya hakikate ulaşır.
Yol’da büyümek için bilmek değil, bilgece davranmak gerekir.
Arif Kimdir? Bilge Kimdir?
Arif, gönlünü bilen, benliğini tanıyan, bilgisini paylaşan kişidir.
Bilge, nefsini alt etmiş, sözüyle eylemi bir olan rehberdir.
Ne hükmeden ne emir veren olur; yol gösteren, aynalık eden olur.
Alevi pirleri bilgelikle örülüdür. Örneğin:
“Sen seni bil sen seni, sen seni bilmezsen nice yol bile seni.” – Yunus Emre
“Bilmeyen ne bilsin bizi, bilenlere selam olsun.” – Seyyit Nesimî
Yol’da Bilgelik Ne İşe Yarar?
Yol, bireyin bilinçle yürümesini ister.
Bilgeliğin amacı, sadece bireysel olgunluk değil, aynı zamanda toplumsal aydınlanmadır.
Arif ve bilge kişi, çevresini aydınlatan bir çerağdır.
Toplumu ikrarla, sevgiyle, hakikatle büyütür.
Hakikat Yolunda Bilgelik:
Alevilik’te her can potansiyel bir ariftir. Kimse doğuştan pir, bilge ya da mürşid değildir. Bu sıfatlar emeğin, çilenin ve gönül safiyetinin sonucudur.
Ariflik ve bilgelik: Bir yolculuktur, bir varış değil.
Yol içinde yolculuk yapmayı, her gün yeniden öğrenmeyi gerektirir.
En büyük bilgi, kendini bilenin bilgisidir.
Arif Olmadan Yola Gidilmez
Ariflik, yolun direğidir. Bilgelik, o yolu yürüyenlerin yol feneridir. Hakikatçi Alevilik’te bu ikisi olmadan:
Söz, boştur.
İnanç, şekle döner.
Cem, meydan değil ritüel olur.
Devrimi der ki
Arif olmayan yolda kalır,
Bilge olmayan özden sapar.
Özünü bilmeyen, kendine yabancı olur.
Kendisine yabancı olan Hakka Halka yabancıdır.
BİLMEK YETMEZ, ARİF OL
Söz bilmekle arif olunmaz, öz gerek bu yola canım,
Nice kitap ezber olsa, olmaz özde bir tamamım,
Bilgelik demek susmaktır, konuşmazsa yâre gamım,
Kendini bilen arif olur, sözü olur cân’a ilhamım.
Bilgiyle övünmez canlar, hakikatle yoğruluruz,
Her sualin cevabını, gönül deryasında buluruz,
Ne yüceden ne alçaktan, aynı meyde var oluruz,
Bilge olan yol gösterir, gözle değil, özle görürüz.
Dost elinden dolu içer, her yudumda öz ararız,
Ne makam ne de nişanla, hakikate varamayız,
Yol çileyle, aşk ile geçer, yüz göstermez ayrıcalık,
Arif olan fark etmeden, gönül ile varır sır’a.
Dört kapı kırk makam ile, nefsini bilendir pir,
Gizli değil açık durur, her bakışta aynadır bir,
Cümle cana bir göz ile, sevgi ile bakan haktır,
Bilgelikte benlik yoktur, yolda yoldaş olan fakir.
Devrimî der, aşk ilmini, ne kalemle ne dille yaz,
Gönülde yanan çerağla, her can olur özüne az,
Ariflik bir yolculuktur, yolda her an yeniden naz,
Bilge olan düşmez dile, hâl ile olur niyaz.
Aşk ile Mehmet Yapıcı ( Devrimi )
===========================================
Gnosis and Wisdom: The Understanding of the Path
To Know or To Be Known?
In Alevi philosophy, knowledge is not acquired merely through logic or reasoning—it is kneaded with the heart, soul, and lived experience. In the Hakikatçi (Truth-Seeking) interpretation, gnosis (ariflik) refers not to someone who simply learns, but to one who lives the knowledge, integrates it with their essence, and unifies word and action.
What is Gnosis (Ariflik)?
The word arif originates from Arabic, but in Alevi usage, it means one who knows their essence, who knows themselves.
Gnosis is:
Not based on raw knowledge, but on living with wisdom.
A journey of spiritual maturity for those who reach their inner essence.
A state of the can (soul) who speaks from the heart, teaches through silence, and communicates through the language of being.
The expression “One who knows the self, knows the Truth (Hakk)” forms the foundation of this understanding.
Wisdom: The Silent Teacher of the Path
Wisdom does not come with age or books; it is attained through effort, experience, and endurance. The wayfarers of this path do not use knowledge to dominate others, but to share, teach, and co-create.
In Alevi thought, wisdom has these traits:
It is humble, simple, yet profound.
It is lived in essence—not spoken but manifested in behavior.
It is inquisitive: through questions and searching, one reaches the truth.
On the Path, what matters is not mere knowing but acting wisely.
Who is the Gnostic? Who is the Sage?
A gnostic is one who knows their heart, recognizes their ego, and shares their knowledge.
A sage is one who has mastered their desires, whose word and deed are one.
They do not command or dominate; they become a mirror and guide for others.
Alevi spiritual leaders (pir) are woven with such wisdom. For example:
“Know yourself, know yourself; if you don’t, how will the Path know you?” – Yunus Emre
“Let those who know greet us; those who don’t, can never know us.” – Seyyit Nesimî
What Role Does Wisdom Play on the Path?
The Path demands conscious walking.
The purpose of wisdom is not only individual maturity but also social enlightenment.
The gnostic and sage are candles that illuminate their surroundings.
They nurture the community with devotion, love, and truth.
Wisdom on the Way of Truth
In Alevilik, every can (soul) holds the potential to become a gnostic. No one is born a sage or a guide. These titles are earned through effort, struggle, and the purity of the heart.
Gnosis and wisdom are:
A journey, not a destination.
They require daily learning and walking within the Path.
The greatest knowledge is the self-knowledge of one who knows their own essence.
Without Gnosis, the Path is Lost
Gnosis is the pillar of the Path. Wisdom is the lantern carried by those who walk it. In Hakikatçi Alevilik, without these:
Words are hollow.
Belief becomes ritualistic form.
The cem becomes a ceremony, not a shared truth.
Devrimî says:
One who lacks gnosis gets lost on the Path.
One who lacks wisdom strays from the essence.
One who doesn’t know their own being becomes a stranger to themselves.
And a stranger to themselves is a stranger to both Truth and Humanity.
KNOWING IS NOT ENOUGH, BECOME A GNOSTIC
(Poem by Devrimî – English rendering)
To know by words is not enough, this Path calls for essence bright,
Even if books are memorized, the soul may still lack light,
Wisdom speaks in silence deep, not words that try to fight,
The one who knows their self, inspires with inner sight.
The true ones boast not with knowledge, in truth we are refined,
Each question finds its answer, in oceans of the mind,
No high nor low in this Path—together we’re aligned,
The sage will lead by essence, not by the eye that’s blind.
We drink the cup from friendly hands, in each sip the essence lies,
Not with ranks or medals here, the truth wears no disguise,
This Path moves with love and pain, no privilege in its skies,
The gnostic walks unnoticed, yet in the heart the secret flies.
Through Four Gates and Forty Stations, the one who knows their soul,
Stands not in secret shadows, but open as a whole,
To all they gaze with love alike, that is the sacred goal,
No ego lives in wisdom’s breath, the humble make us whole.
Devrimî says: This love’s deep craft no pen nor tongue can draw,
The flame within the heart reveals each soul’s eternal law,
Gnosis is a journey wide, each step a fresh awe,
The sage does not fall to words, but lives in state of niyaz (humble devotion).